Ciidamada Israel iyo kooxaha wax iska caabinta Falastiiniyiinta ayaa weli ku dagaalamaya Marinka Gaza, iyadoo dagaalka uu maanta galay maalintii 321-aad.
Dagaalka labada dhinac ayaa qarxay wixii ka dambeeyay weerarkii 7-dii October ee ay Falastiiniyiintu ka gaysteen dhulka ay Israel maamusho.
In ka badan 10 bilood oo Ciidamada Israel ay dagaal kaga jiraan Marinka Gaza ayay ku guuldareysteen inay xaqiijiyaan ujeedooyinkoodii weerarka, taas oo calaamad u ah inaanan goorahaan laga adkaan karin kooxaha iska caabinta.
Israel ayaa Gaza ugu duushay burburinta ama wiiqitaanka cududda militari ee Xamaas, dib u soo celinta Israeliyiintii lagu qafaashay weerarkii October 7-deedii iyo inaysan Gaza mustaqbalka khatar amni ku noqon Israel.
Israel ayay u cuntami la’dahay toban bilood oo dagaal ah in weli ciidamadeeda ay ka adkaan la’yihiin xoogaga xaq u dirirka ah ee diidan in dhulkooda la qabsado.
Guuldarada Israel ka haysata dagaalkan ayaa waxaa ka dhashay su’aalo badan oo taagan, kuwaa oo qaarkood madax xanuun ku riday madaxda maamulkaasi.
Israel ayaan wax jawaab ah u hayn ciidamadeeda oo haysta dhammaanba qalabka dagaalka, sababta ay uga adkaan la’yihiin kooxaha wax iska caabinta, sidee ku awoodeen inay intaan oo dhan dagaalamaan, xagee hubka ka helaan iyo halka ay dhaawacyadoodu geeyaan?
Dhammaan su’aalahan waa kuwa lagu fallanqeynayo xafiisyada masuuliyiinta, xarumaha ciidamada iyo weliba warbaahintooda, maadaama aysan jirin cid ka bixi karta Gaza iyo cid kale oo geli karta.
Israel ayaa sameysay isku day kasta oo ay u arkeysay in ay kaga adkaan karto Ururka Xamaas, haddii ay tahay in gargaarka raashiinka, biyaha, shidaalka iyo sahayda dawada ah loo diido in la gaarsiiyo dadka rayidka ah ee aadka ugu baahan, haddana taasi kama aysan caawin inay gaarto guushii ay u baahneyd.
Israel ayaa billihii ugu dambeeyay kordhisay weeraradeeda xagga cirka, iyadoo laba laabtay khasaaraha dadka rayidka ah, si ay ugu cadaadiso kooxaha iska caabinta in ay isa soo dhiibaan, tanina kuma xaqiijin guusheedii dagaalka.
Muddadii uu dagaalku socday, ugu yaraan 40,265 qof oo shacab ah ayaa lagu dilay Marinka Gaza, halka in ka badan 93,144 kalena lagu dhaawacay, sida ay xaqiijisay Wasaaradda Caafimaadka Gaza.
Wargeyska The New York Times oo soo xiganaya Saraakiil Mareykan ah ayaa 15-kii bishan qoray in Washington ay rumeysan tahay in Ciidamada Israel aysan ka adkaan karin Xoogaga Ururka Xamaas. Saraakiishan oo magacyadooda la qariyay ayaa New York Times u sheegay in Ciidamada Israel aysan marnaba ciribtiri karin kooxaha wax iska caabinta sameynaya.
Khubarada militariga ee fallanqeynaya dagaalka Gaza ayaa sheegaya in kooxaha wax iska caabinta ay ku gacan sarreyan meedaanka dagaalka.
Wasiirada xagjirka ah ee ka tirsan Xukuumadda Raysal Wasaare Benjamin Netanyahu ayaa u arka mid ceeb iyo sumcad xumo ku ah taariikhda Israel, haddii ay aqbalaan xabad joojin, iyadoo aan laga adkaan Xamaas.
Wasiiradan ayaa si joogta ah ugu hanjaba inay dumin doonaan xukuumadda isbahaysiga, haddii Netanyahu uu aqbalo dadaalada uu caalamka ku doonayo in si dhakhsi ah xabad joojin looga sameeyo Gaza.
Israel ayaa isku dayeysa in ay sii waddo dagaalkan, si ay u qariso fadeexadda ka qabsatay, maadaama muddadii uu dagaalku socday ay ka adkaan weyday jabhado iska soo abaabula gudaha dhulka ciriiriga ah ee sida adag loo go’doomiyay.
Mareykanka oo lagu tilmaamo saaxiibka ugu weyn ee Israel ayaase ka shaqeynaya in Netanyahu iyo xertiisa ay qaataan heshiiska aadka loogu baahan yahay, si loo dejiyo carrada caalamiga ah ee ka dhalatay xasuuqa dadka rayidka ah iyo xiisadda sii kordheysa ee ka jirta Bariga Dhexe.