Dowladda Ruushka ayaa ku biirtay dadaalada xalka diblomaasiyadeed loogu raadinayo in la soo afjaro dagaalka Israel iyo Lubnaan.
Warbaahinta afka Maamulka Israel ku hadasha ee KAN ayaa sheegtay in Moscow ay door dhexdhexaadin ah ka ciyaari doonto xiisadda labada dal, isla-markaana aysan ku lug yeelan doonin dagaalka Lubnaan.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Israel, Gideon Saar ayaa sheegay in Ruushku uu labada dal uu ka caawin karo xalka in la soo afjaro colaadda.
Wasiirka ayaa sheegay in dalal uu Mareykanka ka mid yahay ay hadda kala shaqeynayaan xabad joojinta, isla-markaana horumar laga sameeyay wada-xaajoodyada socda.
Wasiirka ayaa sheegay in Israel ay dooneysa in Xisbullah dib looga riixi waqooyiga Webiga Litani ee mara koonfurta dalka Lubnaan.
“Israel waxay dooneysaa in Xisbullah ay xagga dambe ka marto Webiga Litani, iyadoo 30km ka fogaaneysa xuduudda, waana in 30km gudaha Lubnaan ay noqoto goob ka caagan hubka.” Ayuu yiri Wasiirka oo shir jaraa’id ku qabtay Magaalada Jerusalem.
Wasiirka ayaa sidoo kale sheegaya in Israel ay dooneyso in la joojiyo hubka Xisbullah ay ka soo tahriibiso sida uu yiri dalka Suuriya.
Waxa uu intaasi ku daray in maadaama Ruushku uu joogo dalka Suuriya uu gacan ka gaysan karo arrintaasi, iyana ay soo dhaweynayaan.
“Mabda’a aasaasiga ah ee heshiis kasta oo la gaarayo waa inuu noqdaa in Xisbullah aysan hub ka keeni karin dhinaca Suuriya. Waxay muhiim u tahay guusha habayn kasta oo Lubnaan ah.” Ayuu yiri Wasiirka Arrimaha Dibadda Israel, Gideon Saar.
Wasiir Saar ayaa intaasi raaciyay “Ruushku wuxuuu joogaa Suuriya. Haddii la isla qaato mabda’a heshiiska, waxaan u malaynayaa inay si wax ku ool ah uga qayb qaadan karaan ujeedada. Israel waxay diyaar u tahay xabad joojin, waa haddii Xisbullah ay ka fogaaneyso xuduudaha Israel.”
Dhanka kale Madaxa Xafiiska Warfaafinta ee Xisbullah, Mohammad Afif ayaa sheegay in Ruushka iyo Iran ay qayb ka yihiin dalalka dadaalada ku bixinaya in heshiis la gaaro.
“Waxaa jira dhaqdhaqaaq weyn oo u dhaxeeya Washington, Moscow, Tehran iyo dhowr caasimado kale.” Ayuu yiri Mohammad Afif.
Mohammad Afif oo Warbaahinta kula hadlay Magaalada Beirut ayaa sheegay in iyagu aysan weli wax soo jeedin ah ka helin dhexdhexaadiyeyaasha.
Warbaahinta Israel ayaa ku warantay in heshiiska la gaari karo, haddii Xisbullah ay ka baxdo waqooyiga Webiga Litani, iyadoo soo afjareysa hawlgaladeedii militari ee aggaaarka xadka Israel, isla-markaana ay Ciidamada Israel dib ugu laaban doonaan xuduudda caalamiga ah.
Dowladda Lubnaan ayaa marar badan ku baaqday xabad joojin ku saleysan in si buuxda loo fuliyo qaraarkii Qaramada Midoobey ee 1701 ee soo afjaray dagaalkii Israel iyo Xisbullah dhex maray sanadkii 2006.
Qaraarkan ayaa ku baaqaya in aagga Webiga Litani uu noqdo meel ka caagan hubka, aan ka ahayn kan Dowladda Lubnaan. Lubnaan iyo Israel ayaa midba midka kale ku eedeeyay inuu jebiyay qaraarka.
Suurtagalnimada heshiis kasta oo la gaari karo ayaa waxaa adkaan doonta dhaqangelintiisa, inta uu socdo dagaalka Gaza. Xisbullah waxay horey u sheegtay inaysan xabad joojin qaadan doonin, iyadoo aan la soo afjarin xasuuqa ay Israel ku hayso dadka Gaza.
Dagaalka daba dheeraaday ee ka soconaya Marinka Gaza ayaa soo dedejiyay in si toos ah uu dagaal uga dhex qarxo Ciidamada Israel iyo Xoogaga Xisbullah, iyagoona ku dagaalamaya deegaanada xuduudda ee labada dal.
Inkastoo labada dhinac ay ku lug lahaayeen xiisad muddo sanad ah ka jirtay xuduudda oo ka dhalatay is weydaarsiga gantaalaha isaga gudba xuduudda ayaa dabka ku sii shiday fiditaanka dagaalka.
Israel ayaa daba-yaaqadii bishii September bilowday inay si ba’an u garaacdo dalka Lubnaan, waxayna toddobaad ka dib ay ciidan dhulka ah u dirtay xadka koonfureed ee dalkaasi.
Si kastaba ha-ahaatee wada hadaladii xabad joojinta Gaza ayaa gebi ahaanba istaagay, ka dib markii Qatar ay ku dhawaaqday inay hakisay doorkeedii dhexdhexaadinta ee Israel iyo Ururka Xamaas. Qatar waxay labada dhinac ku eedeysay inaysan diyaar u ahayn inay ka tanaasulaan shuruudaha ay ku adkeysanayaan. Israel waxay ku adkeysatay xabad joojin ku-meel-gaar ah, halka Xamaas ay sheegtay inay dooneyso oo keliya xabad joojin waarta.