Dagaalka ka soconaya Marinka Gaza ayaa maanta galay maalintii 411-aad, iyadoo dagaalkan uu yahay mid nafo badan galaafanaya.
Diyaaradaha dagaalka Israel ayaa sii wada weeraradooda aan kala sooca lahayn ay ka gaysanayaan xaafadaha ay dadka rayidka ah ku badan yihiin, waxaadna arkaysaa in khasaaraha shacabka uu yahay mid baahsan.
Maanta oo ugu dambeysay duqayn ay diyaaradaha Israel ka gaysteen waqooyiga Marinka Gaza ayaa waxaa ku dhintay ku dhawaad 20 qof oo dad rayid ah. Sidoo kale duqaymo kale oo Israel ka gaysatay qaybaha kale ee Gaza ayaa lagu dilay tiro kale oo dad rayid ah.
Waqooyiga Gaza ayaa waxaa ka jirta xaalad macluul ah, taasoo ka dhalatay is hortaaga ay Ciidamada Israel ku hayaan kolonyada gargaarka iyo hawlgalka militari ee ay halkaasi ka wadaan.
Hawlgalkan ayaa ah mid si khasab ah dadka rayidka ah looga rarayo guryahooda, iyadoo ay u dheer tahay dilka, dhaawaca, dawo la’aanta, gaajeysiinta iyo xariga lagu hayo.
Hawlgalka waqooyiga Gaza oo bishii labaad socdo ayaa lagu dilay in ka badan laba kun oo qof, halka lix kun oo kalena ay ku dhaawacmeen. Ciidamada Israel ayaana goobo aan la aqoon geeyay dad kaloo fara-badan, oo ay waddooyinka ka qabqabteen iyagoo barakacaya.
Hay’adda UNRWA ayaa Israel ku eedeysay inay gaajeysiinta u adeegsaneyso sida hub oo kale, tallaabadaas oo Qaramada Midoobey ay ku tilmaamtay dembi dagaal.
Dagaalkan lagu hoobtay ayay Ciidamada Israel ku dileen 43,985 qof oo u badan dumar iyo carruur, halka 104,092 kalena ay dhaawaceen, sida ay xaqiijisay Wasaaradda Caafimaadka Gaza.
Israel oo sheegeyso inay waddo dagaal ay ku burburineyso Ururka Xamaas ee Falastiin ayaa weeraradeeda hadaf la’aanta ah ku bartilmaameedsaneysa shacabka aan waxba galabsan.
Ciidamada Israel oo bishii 14-aad oo xiriir ah ka dagaalamaya Marinka Gaza ayaa ku guuldareystay in ay ka adkaadaan kooxaha wax iska caabinta Falastiiniyiinta oo Xamaas ay ugu tun weyn tahay, iyadoona khubarada ay tani fasiraad ka bixinayaan.
Fallanqeeyeyaasha arrimaha militariga ayaa sheegaya in Israel ay bilowgiiba ka weecatay qorshaheedii dagaalka, ee ahaa burburinta Xamaas, dib u soo celinta la haysteyaasha Israeliyiinta ee lagu haysto gudaha Gaza iyo inaysan Gaza mustaqbalka khatar amni ku noqon Israel.
Israel ayaa yoolasheedii dagaalka u bedeshay inay si ula kac ah u leyso shacabka aan hubeysneyn, gaajeysiintooda, burburinta guryaha la degan yahay iyo kaabeyaasha kale ee rayidka, sida isbitaalada, goobaha waxbarashada, ilihii biyaha nadiifta, masaajida, kaniisadaha iyo waddooyinka, oo ay ku xanibeyso isu socodka gaadiidka iyo dadka rayidka ah.
Khubarada waxay sheegayaan in ku xadgudubka joogtada ah Israel ee shuruucda caalamiga ah ay ugu wacan tahay in Xamaas ay muddo dheer ka dagaalanto Marinka Gaza, welina aan la jebin.
Khubarada ayaa qaba in ficilada Israel ee ka baxsan bani’aadantinimada ay Xamaas ka caawinayaan uun inay xoogeysato, marka aad eegto dhallinyarada carreysan ee qoysaskooda iyo eheladoda la leynayo ee ku biiraya safka iska caabinta, waana sababta bay leeyihiin Israel oo leh mid ka mid ah ciidamada ugu tababarka wanaagsan ee dalalka gobolka ay illaa iyo hadda u wiiqi la’yihiin Xamaas iyo jabhadaha kale ee ka dagaalamaya Marinka Gaza.
Raysal Wasaaraha Israel, Benjamin Netanyahu iyo Wasiirkiisa Difaaca, Israel Katz oo Talaadadii booqday ciidamadooda ku sugan Netzarim ayaa sheegay in dagaalka uu sii socon doono, inta laga ciribtirayo Xamaas. Netzarim waa goob ay Militariga Israel ku xadidayaan isu socodka shacabka ee koonfurta iyo waqooyiga Marinka Gaza.
Netanyahu ayaa intaasi ku daray inay xoog ku soo furan doonaan dadka looga haysto Gaza, waxaana uu Xamaas uga digay inay dilaan muwaadiniinta Israeliyiinta ee gacantooda ku jira. Iska caabinta Falastiin ayaa gacanta ku haysa 101 Israeliyiin ah, oo ka mid ah Israeliyiintii lagu soo qafaashay weerarkii 7-dii bishii October ee sanadkii hore.
Bishii November ee 2023, heshiis maxaabiis is dhaafsi ah oo dhex maray Xamaas iyo Israel ayaa lagu sii daayay 80 Israeliyiin ah, iyadoona ay Xamaas ku bedelatay 240 Falastiiniyiin ah oo ku xirnaa xabsiyada Israel. Heshiiska ayaa waxaa qayb ka ahaa hal toddobaad oo xabad joojin ah oo xilligaasi laga dhaqangeliyay Marinka Gaza.
Tan iyo xilligaasi ayaa waxaan jirin wax heshiis maxaabiis is dhaafsi ah oo labada dhinac dhex maray, inkastoo ay marar badan guuldareysteen isku dayo caalami ah oo lagu doonayay in Gaza lagaga sameeyo xabad joojin, la iskuna dhaafsado maxaabiista, hase yeeshee ay carqaladeeyeen danaha is diidan ee dhinacyada.
Iska caabinta ayaa sii deynta la haysteyaasha haray ku xiray xabad joojin waarta oo ka dhaqangasha Gaza, inay iyagu soo qortaan magacyada maxaabiista ay doonayaan in laga sii daayo xabsiyada Israel iyo in Tel Aviv ay ciidamadeeda kala baxdo Marinka Gaza oo dhan.
Xukuumadda Netanyahu ayaa dhankeeda ku gorgortameysa xabad joojin ku-meel-gaar ah iyo inaysan ciidamadeeda kala wada baxeynin Gaza, gaar ahaan Waddada Philadelphi ama Philadelphi Corridor ee ku taala xadka Marinka Gaza iyo Masar.
Netanyahu ayaa ku celceliyay in joogitaanka ciidamadiisa ee Philadelphi Corridor ay muhiim u tahay amniga Israel, isla-markaana aysan ka soo saari doonin ciidamada.
Is mari-waagan oo dadaaladii diblomaasiyadda curyaamiyay ayaa horseeday in dagaalka Bariga Dhexe uu ballaarto, isla-markaana ay isku dhacaan Israel & Iran iyo Israel iyo Xisbullah oo haatan uu dagaal toos ah ku dhex marayo xuduudda Lubnaan iyo Israel.