Wariye Cali Nuur Salaad oo ka mid ah Saxafiyiinta ka hawlgala Magaalada Muqdisho ayaa maalintii labaad ku xiran magaaladaasi.
Ciidanka Booliska ayaa habeen hore ninka Wariyaha ah ku xiray Saldhigga Booliska Degmada Waaberi, halkaas oo la soo sheegayo in weli uu ku xiran yahay.
Taliska Booliska Gobolka Banaadir ayaa qoraal uu soo saaray ku sheegay in Agaasimaha Dawan TV loo haysto eedeymo isugu jira anshax-darro, been abuur iyo aflagaaddo Ciidamada Qalabka Sida ah.
Wariyaha ayaan illaa iyo hadda la horkeenin wax maxkamad ah, balse qoraalka Taliska Booliska ayaa lagu sheegay in baarista ku socota ka dib la horgayn doono maxkamadda awoodda u leh.
Masuuliyiin ay ka mid yihiin Madaxweynihii hore ee Somaliya, Shariif Sheekh Axmed iyo Ex Raysal Wasaare Xasan Cali Khayre ayaa cambaareeyay xarigga Saxafiga.
Shariifka ayaa qoraal ku sheegay in xarigga ninka Wariyaha ah uu yahay caburin ka dhan ah Saxafiyiinta, isla-markaana ay ka soo horjeeddo dastuurka dalka iyo xeerarka caalamiga ee xuquuqda aadanaha.
Khayre ayaa dhankiisa sheegay in xarigga Cali Nuur uu yahay isku day lagu caburinayo Saxaafadda xorta ah, laguna aamusinayo runta, xaqiiqada iyo dareenka muwaadinka.
Dowladda Federaalka iyo hay’adaheeda amniga ayaa ka gaabsaday in ay sharaxaad dheeri ah ka bixiyaan been abuurka iyo aflagaadada uu u xiran yahay Wariyuhu.
Ururka Saxafiyiinta Soomaaliyeed ee SJS ayaase sheegay in xarigga Cali Nuur uu daba socdo warbixin uu dhawaan baahiyay, isla-markaana uu kaga hadlayay xiriirka ka dhaxeeya Ciidamada Qaranka iyo cunista qaadka.
Wariyaha ayaa warbixinta muuqaalka ah ku sheegay in qaadka lagu iibiyo dhammaanba meelaha ay ku sugan yihiin ciidamada, taas oo askarta furimaha ku sugan ka dhigtay kuwo u nugul weerarada kooxaha hubeysan ee dalka ka dagaalama.
“Ciidamada Dowladda Somaliya meel walba oo ay joogaan waxaa lagu gadaa jaad. Mushaarkooda, raashiinkooda iyo mararka qaar rasaasta ayay ku bedeshaan. Wiilashan markay mirqaamaan subixii waa hurdaan, waa la soo weeraraa, ka dibna waa la laayaa. Meertadan waxaan marqaati ka ahayn ugu yaraan 15-kii sano ee la soo dhaafay.” Ayuu Wariyuhu ku sheegay faalladiisa, isagoona muujiyay in qaadku uu caqabad ku yahay amniga iyo jiritaanka dalka.
Cali Nuur ayaa sidoo kale yiri “Ganacsatada daroogada, dowlado ma dhisaan, dalalna ma hoggaamiyaan.”
Tani ayaa loo fasirtay in uu uga la jeedo in masuuliyiin ka tirsan Dowladda Federaalka ay fasax u haystaan in iyaga oo keliya ay dalka keeni karaan qaadka, cid kale oo keeni kartaana aanay jirin.
Dadka qaarkii ayaa ku andacoonaya in Wariye Cali Nuur lagu haysto farmuuqa uu ku sameeyay macaashka ay xubnaha dowladda ku jiraahi ku haystaan ka ganacsiga qaadka.
Soomaalidu iskuma diidana in qaadku uu yahay aafo bulsho, haddana aragti mudeysan kama lahan, sidii looga joojin lahaa dhulka ay degto.
Maamulada Soomaalida ayaa lagu dhaliilaa in ay qaadka u arkaan mid uu ka soo xaroodo dakhli badan oo canshuur ah, isla-markaan aysan kala jecleen dhibaatada uu ku hayo dadkooda qabantimay cunistiisa iyo kaalinta aadka u sarreyso ee uu ku leeyahay burburka qoyska.
Marka loo soo noqdo xarigga Wariyaha, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ololihiisii dib u doorashada ee sanadkii 2022 ku ololeynayay inaanu sameyn doonin wax caburin ah amaba cabsi gelin, tiiyoo ay maanta mucaaradku ku eedeynayaan.
Somaliya ayaa safka hore kaga jirta dalalka ugu halista badan dunida ee Wariye uu ka hawlgalo.
Wariyaha ka hawlgala Somaliya ayaa waxaa dhici karta in isagoo ku shaqeynaya waqti adag, si codkiisu uu u gaarsiiyo bulshada uu muto dhibaato.
Wariyeyaasha ayaa la tilmaamaa in ay la kulmaan caga-jugleen, xarig, jirdil iyo weliba dil, waana tan keentay in Somaliya lagu daro liiska dalalka ugu halista badan caalamka ee Saxafi uu ka shaqeeyo.